Codzienna droga do pracy, zakupy w lokalnym sklepie czy wieczorny spacer – wszystkie te aktywności łączy jedno: jako pieszy jesteś najbardziej narażonym uczestnikiem ruchu drogowego w Wielkiej Brytanii. Choć brytyjskie prawo daje pieszym pierwszeństwo w wielu sytuacjach, statystyki wypadków drogowych przypominają o realnym zagrożeniu. Dla Polaków mieszkających w UK, zrozumienie swoich praw jako pieszego oraz wiedza o procedurach odszkodowawczych może okazać się bezcenna w razie nieszczęśliwego zdarzenia.
Według najnowszych danych opublikowanych przez Department for Transport we wrześniu 2024 roku, w 2023 roku na brytyjskich drogach zginęło 405 pieszych, podczas gdy 6067 zostało poważnie rannych, a kolejne 12 791 osób doznało lżejszych obrażeń. Co szczególnie niepokojące, piesi stanowili aż 25% wszystkich ofiar śmiertelnych wypadków drogowych w 2024 roku. Te liczby pokazują skalę problemu i podkreślają znaczenie znajomości swoich praw oraz procedur pozwalających na uzyskanie należnego odszkodowania.
Prawa pieszych w brytyjskim systemie prawnym
Brytyjskie prawo traktuje pieszych jako najważniejszych uczestników ruchu drogowego, co znajduje odzwierciedlenie w hierarchii użytkowników dróg ustanowionej w Highway Code. Zgodnie z najnowszymi przepisami, które weszły w życie w 2022 roku, kierowcy zobowiązani są ustąpić pierwszeństwa pieszym przechodzącym przez drogę lub czekającym na przejście przy skrzyżowaniu, na które kierowca skręca. Ta fundamentalna zmiana w przepisach znacząco wzmocniła pozycję prawną pieszych.
Każdy kierowca w UK ma prawny obowiązek zachowania należytej staranności (duty of care) wobec wszystkich użytkowników dróg, w tym szczególnie wobec pieszych. Obowiązek ten obejmuje jazdę z należytą uwagą i ostrożnością, uwzględnianie warunków pogodowych i drogowych oraz bycie świadomym obecności innych użytkowników dróg, zwłaszcza pieszych i rowerzystów. Naruszenie tego obowiązku stanowi podstawę do dochodzenia odszkodowania.
Czy wiesz, że…
Według statystyk Department for Transport, aż 58% pieszych zabitych lub poważnie rannych w wypadkach to mężczyźni? Co więcej, najczęstszym czynnikiem przyczyniającym się do wypadków z udziałem pieszych ze strony kierowców jest „niepatrzenie we właściwym kierunku” (failed to look properly), podczas gdy ze strony pieszych jest to „niepatrzenie przed przejściem przez jezdnię”. To pokazuje, jak ważna jest wzajemna uwaga i przestrzeganie przepisów przez wszystkie strony.
Piesi mają prawo do bezpiecznego poruszania się po chodnikach, przechodzenia przez oznakowane przejścia oraz oczekiwania, że kierowcy będą przestrzegać ograniczeń prędkości i innych przepisów ruchu drogowego. W przypadku braku chodnika, piesi powinni iść lewą stroną drogi, naprzeciw nadjeżdżającym pojazdom, co pozwala na lepszą widoczność i możliwość reakcji.
Szczególnie istotna kwestia dotyczy sytuacji, gdy chodnik jest zablokowany przez nieprawidłowo zaparkowany pojazd, zmuszając pieszego do wejścia na jezdnię. W takich przypadkach odpowiedzialność za ewentualny wypadek może spoczywać nie tylko na kierowcy, który potrącił pieszego, ale również na właścicielu pojazdu blokującego chodnik. Parkowanie na chodniku jest w UK nielegalne, chyba że istnieją wyraźne oznaczenia zezwalające na takie parkowanie. Kierowca parkujący w sposób zmuszający pieszych do wchodzenia na jezdnię narusza swój obowiązek zachowania należytej staranności i może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za stworzenie niebezpiecznej sytuacji.
Zgodnie z oficjalnymi wytycznymi rządowymi, szerokość chodnika nie powinna być w żadnych okolicznościach zmniejszona poniżej 1 metra. Preferowane minimum to 1,5 metra, które umożliwia minięcie się osoby na wózku inwalidzkim z pieszym. Idealna szerokość według wytycznych Department for Transport wynosi 2 metry, co pozwala na bezpieczne minięcie się dwóch osób poruszających się na wózkach. Jeśli pojazd blokuje chodnik pozostawiając mniej niż 1 metr wolnej przestrzeni, stanowi to wyraźne naruszenie przepisów i stwarza zagrożenie szczególnie dla osób z niepełnosprawnościami, rodziców z wózkami dziecięcymi oraz osób starszych.
Podstawy prawne roszczenia odszkodowawczego
Aby skutecznie ubiegać się o odszkodowanie jako pieszy poszkodowany w wypadku, należy spełnić określone kryteria prawne. Przede wszystkim trzeba wykazać, że kierowca lub inny użytkownik drogi naruszył swój obowiązek zachowania należytej staranności, co doprowadziło do wypadku i powstania szkody. System prawny w UK opiera się na zasadzie winy, co oznacza, że poszkodowany musi udowodnić zaniedbanie ze strony sprawcy.
Roszczenie odszkodowawcze może obejmować zarówno general damages (odszkodowanie za ból, cierpienie i utratę przyjemności życia) jak i special damages (konkretne straty finansowe takie jak utracone zarobki, koszty leczenia czy rehabilitacji). Ważne jest, aby pamiętać o trzyletnich terminach przedawnienia, które liczą się od daty wypadku lub od momentu, gdy poszkodowany dowiedział się o szkodzie. W przypadku dzieci poniżej 18. roku życia, termin ten zaczyna biec dopiero po osiągnięciu pełnoletności.
Warto podkreślić, że piesi również mają określone obowiązki – powinni zachować ostrożność podczas przechodzenia przez jezdnię, być świadomi swojego otoczenia i pozostać skupieni na ruchu drogowym. Rozproszenie uwagi przez telefon komórkowy czy słuchawki może nie tylko zwiększyć ryzyko wypadku, ale także wpłynąć negatywnie na wysokość ewentualnego odszkodowania.
Na średnio pięć osób dziennie ginie na brytyjskich drogach. Około jedna czwarta z nich to piesi. Liczba rannych jest znacznie wyższa, a do rozważenia jest tak wiele kwestii dla szybkiego i dokładnego roszczenia. Dlatego potrzebujesz specjalisty takiego jak my – podkreślają eksperci z Optimal Solicitors, jednej z wiodących kancelarii zajmujących się odszkodowaniami dla Polaków w UK.
Procedura dochodzenia odszkodowania
Proces ubiegania się o odszkodowanie po wypadku jako pieszy wymaga podjęcia szeregu kroków, począwszy od momentu zdarzenia. Pierwszą i najważniejszą czynnością jest zapewnienie sobie pomocy medycznej oraz zgłoszenie wypadku policji. Raport policyjny stanowi kluczowy dowód w późniejszym postępowaniu odszkodowawczym, dlatego ważne jest, aby był sporządzony nawet w przypadku pozornie niewielkich obrażeń.
Dokumentacja zdarzenia powinna obejmować zdjęcia miejsca wypadku, dane kontaktowe świadków oraz, jeśli to możliwe, nagrania z kamer monitoringu. Masz prawo zażądać nagrań CCTV w ciągu 30 dni od zdarzenia, co może być nieocenionym dowodem wspierającym twoje roszczenie. Należy również zebrać dane kierowcy, w tym numer rejestracyjny pojazdu oraz dane jego ubezpieczyciela.
W przypadku gdy wypadek nastąpił w wyniku konieczności ominięcia pojazdu blokującego chodnik, szczególnie ważne jest udokumentowanie tej okoliczności. Należy sfotografować pojazd blokujący przejście, zapisać jego numer rejestracyjny oraz, jeśli to możliwe, zgłosić sytuację do władz lokalnych lub policji. Taka dokumentacja może być kluczowa w wykazaniu, że pieszy został zmuszony do wejścia na jezdnię nie z własnej woli, ale z powodu niewłaściwego zachowania innego użytkownika drogi. W takich sprawach możliwe jest dochodzenie odszkodowania zarówno od kierowcy, który spowodował wypadek, jak i od właściciela pojazdu blokującego chodnik.
Podczas dokumentowania warto zmierzyć lub oszacować pozostawioną wolną przestrzeń – jeśli jest mniejsza niż 1 metr, stanowi to wyraźne naruszenie przepisów. Taśma miernicza i zdjęcia pokazujące brak możliwości przejścia, szczególnie dla osoby na wózku inwalidzkim, będą mocnym dowodem w sprawie odszkodowawczej.
Kolejnym krokiem jest skontaktowanie się z wyspecjalizowaną kancelarią prawną. Optimal Solicitors będzie walczyć o Twoje prawo do odszkodowania, które może Ci się należeć. Niezależnie od tego, czy zostałeś ranny przez rower, motocykl, samochód czy pojazd ciężarowy, możesz nam zaufać, że dotrzemy do sedna tego, co się stało i postawimy pełną moc prawa po Twojej stronie. Profesjonalna pomoc prawna jest szczególnie istotna, gdyż ubezpieczyciele często próbują minimalizować wypłacane odszkodowania lub kwestionować odpowiedzialność swojego klienta.
Czy wiesz, że…
W UK działa specjalna organizacja – Motor Insurers’ Bureau (MIB), która została utworzona w 1946 roku aby pomagać ofiarom wypadków z udziałem nieubezpieczonych lub nieznanych kierowców? Szacuje się, że co dwudziesty samochód w Wielkiej Brytanii jeździ bez ubezpieczenia, a według danych MIB, aż 3 osoby co godzinę są ranne przez nieubezpieczonego lub niezidentyfikowanego kierowcę. Nawet jeśli sprawca wypadku nie miał ubezpieczenia lub uciekł z miejsca zdarzenia, nadal możesz ubiegać się o odszkodowanie.
Motor Insurers’ Bureau – pomoc dla ofiar nieubezpieczonych kierowców
Szczególnym wyzwaniem jest sytuacja, gdy sprawca wypadku nie posiada ubezpieczenia lub ucieka z miejsca zdarzenia. W takich przypadkach z pomocą przychodzi Motor Insurers’ Bureau (MIB) – organizacja finansowana przez wszystkich ubezpieczycieli działających na brytyjskim rynku. MIB prowadzi trzy główne programy pomocowe: program dla ofiar nieubezpieczonych kierowców, program dla ofiar nieznanych kierowców (hit and run) oraz program Green Card dla wypadków z udziałem kierowców zagranicznych.
Procedura ubiegania się o odszkodowanie przez MIB wymaga spełnienia określonych warunków. Wypadek musi zostać zgłoszony policji w ciągu 14 dni dla obrażeń ciała lub 5 dni dla szkód majątkowych. MIB musi być powiadomiony o wszczęciu postępowania sądowego i otrzymywać kopie wszystkich dokumentów. W przypadku roszczeń przeciwko nieznanym kierowcom, obowiązują bardziej restrykcyjne zasady i ograniczenia dotyczące wysokości odszkodowania.
Ważne jest, aby pamiętać, że MIB nie wypłaci odszkodowania osobom, które świadomie wsiadły do pojazdu wiedząc lub mając podstawy przypuszczać, że jest on nieubezpieczony lub skradziony. Dlatego tak istotne jest zachowanie ostrożności i rozsądku w każdej sytuacji na drodze.
Wysokość odszkodowania i czynniki wpływające na jego wartość
Kwota odszkodowania za wypadek w UK jako pieszy zależy od wielu czynników, przede wszystkim od charakteru i powagi odniesionych obrażeń oraz ich wpływu na życie poszkodowanego. Odszkodowanie obliczane jest według wytycznych Judicial College Guidelines, które określają przedziały kwotowe dla różnych typów urazów. Na przykład, złamanie kości może skutkować odszkodowaniem w przedziale od kilku do kilkudziesięciu tysięcy funtów, w zależności od powikłań i czasu rekonwalescencji. Oprócz odszkodowania za sam uraz fizyczny, poszkodowany może ubiegać się o zwrot utraconych zarobków, kosztów leczenia prywatnego, rehabilitacji, transportu do placówek medycznych oraz wszelkich innych wydatków związanych z wypadkiem. W przypadku trwałego uszczerbku na zdrowiu, możliwe jest również uzyskanie odszkodowania za przyszłe straty finansowe oraz koszty opieki.
Ważnym aspektem jest kwestia częściowej winy poszkodowanego (contributory negligence). W sytuacji gdy pieszy również ponosi częściową odpowiedzialność za zdarzenie – przykładowo wchodząc na jezdnię w niedozwolonym miejscu lub ignorując sygnalizację świetlną – wysokość przyznanego odszkodowania ulega odpowiedniemu obniżeniu. System brytyjski pozwala jednak na otrzymanie odszkodowania nawet w przypadku częściowej winy, co stanowi istotną ochronę dla poszkodowanych.
Szczególną uwagę należy zwrócić na kwestię używania telefonów komórkowych i słuchawek podczas przechodzenia przez jezdnię. Choć nie jest to nielegalne, może zostać uznane za czynnik przyczyniający się do wypadku. Jeśli pieszy był rozproszony rozmową telefoniczną, pisaniem wiadomości czy słuchaniem głośnej muzyki, która uniemożliwiała usłyszenie nadjeżdżającego pojazdu, ubezpieczyciel może argumentować, że przyczynił się on do zdarzenia. W praktyce może to oznaczać redukcję odszkodowania nawet o 25-50%, w zależności od okoliczności. Dlatego tak ważne jest uczciwe przedstawienie wszystkich faktów swojemu prawnikowi, który będzie mógł odpowiednio przygotować strategię obrony.
System No Win No Fee w sprawach pieszych
Większość kancelarii prawnych w UK, w tym Optimal Solicitors, oferuje obsługę roszczeń na zasadzie No Win No Fee (Conditional Fee Agreement). System ten eliminuje ryzyko finansowe dla poszkodowanego, gdyż w przypadku przegranej sprawy nie ponosi on żadnych kosztów prawnych. Absolutnie nie ma ryzyka finansowego w zatrudnieniu nas. Wyjaśnimy, co jest osiągalne i jak możemy pomóc – zapewniają prawnicy z Optimal Solicitors. W przypadku wygranej, kancelaria pobiera success fee, który jest ustawowo ograniczony do maksymalnie 25% przyznanego odszkodowania. Ta przejrzysta struktura kosztów sprawia, że dostęp do profesjonalnej pomocy prawnej jest możliwy dla każdego, niezależnie od sytuacji finansowej.
Formuła No Win No Fee sprawdza się doskonale właśnie w tego typu sprawach, ponieważ roszczenia pieszych często wymagają rozwiązania złożonych problemów związanych z ustaleniem przebiegu zdarzenia i odpowiedzialności poszczególnych stron. Profesjonalna reprezentacja znacząco zwiększa szanse na uzyskanie sprawiedliwego odszkodowania, a brak ryzyka finansowego pozwala poszkodowanym skupić się na powrocie do zdrowia.
Życie pieszego w Wielkiej Brytanii, mimo rozbudowanego systemu ochrony prawnej, nadal wiąże się z ryzykiem. Statystyki pokazują, że wypadki z udziałem pieszych pozostają poważnym problemem, a ich konsekwencje mogą być dramatyczne zarówno w wymiarze zdrowotnym, jak i finansowym. Znajomość swoich praw oraz procedur odszkodowawczych jest kluczowa dla każdego, kto porusza się pieszo po brytyjskich drogach.
Brytyjski system prawny oferuje solidną ochronę pieszym, uznając ich za najbardziej narażonych uczestników ruchu drogowego. Od zmian w Highway Code dających pieszym pierwszeństwo w wielu sytuacjach, przez jasne procedury odszkodowawcze, aż po działalność Motor Insurers’ Bureau chroniącą ofiary nieubezpieczonych kierowców – wszystkie te elementy tworzą kompleksowy system wsparcia dla poszkodowanych.
Dla Polaków mieszkających w UK, szczególnie ważne jest korzystanie z pomocy wyspecjalizowanych kancelarii, które rozumieją nie tylko zawiłości brytyjskiego prawa, ale także specyficzne potrzeby polskiej społeczności. Pamiętajmy, że w razie wypadku kluczowe jest szybkie działanie, dokładna dokumentacja zdarzenia oraz skorzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej. System No Win No Fee sprawia, że dostęp do sprawiedliwości jest możliwy dla każdego, niezależnie od sytuacji finansowej.
Źródła: